Korte intro: Airtime fairness is een instelling die bepaalt hoe veel zendtijd een access point (AP) aan elk apparaat geeft. In plaats van alle apparaten evenveel data per seconde te geven, zorgt airtime fairness dat elk apparaat ongeveer evenveel “tijd” krijgt om te zenden en ontvangen — dit verhoogt de totale snelheid op het netwerk wanneer er langzame of oude clients meedoen.
Dit artikel legt concreet uit wat airtime fairness doet, hoe het technisch werkt, wanneer je het moet inschakelen, hoe je het stapsgewijs activeert en test en welke valkuilen je tegenkomt in huis-, kantoor- en mesh-omgevingen. Direct toepasbare stappen en meetinstructies inbegrepen zodat je effect snel kunt verifiëren.
Wat is airtime fairness en waarom merk je het?
Airtime fairness verdeelt zendtijd in plaats van datadoorvoer. Stel: één oude telefoon zendt met 6 Mbps en een moderne laptop met 600 Mbps. Zonder airtime fairness kan de laptop veel meer tijd opvreten doordat het AP probeert iedereen hetzelfde aantal bytes te leveren; de oude telefoon kost daardoor disproportioneel veel airtime en vertraagt alle anderen. Met airtime fairness krijgt elk apparaat vergelijkbare tijdsblokken; de laptop benut die tijd veel efficiënter waardoor de totale throughput omhoog gaat.
Hoe werkt het technisch (kort en concreet)
Access points plannen TX-opdrachten en gebruiken een scheduler. Airtime fairness wijzigt die scheduler zodat de toewijzing gebaseerd is op tijd (ms) i.p.v. bytes. In moderne standaarden (Wi‑Fi 6) helpen OFDMA en MU‑MIMO ook bij efficiëntere tijdsverdeling omdat meerdere clients tegelijk kunnen worden bediend binnen één tijdslot. Bij oudere hardware is airtime fairness een softwarematige scheduler die clients met lage PHY-rate minder en snelle clients meer slots geeft.
Wanneer wel/niet inschakelen?
Schakel in wanneer:
- Je mix van apparaten bevat oude/slow clients die de prestaties van moderne clients beperken.
- Je wilt hogere aggregate throughput voor meerdere gelijktijdige gebruikers (kantoor, vergaderruimtes).
Schakel uit of test zorgvuldig wanneer:
- Je veel latency-kritische applicaties hebt (VoIP, real-time audio) die gevoelig kunnen zijn voor onregelmatige tijdsverdeling.
- Je een repeater/mesh-wifi in client-mode gebruikt: sommige mesh-implementaties verslechteren als airtime fairness de backhaul beperkt.
Stappen om airtime fairness in te schakelen (praktisch)
1) Firmware en controller: update eerst AP/mesh firmware en controller/software naar de nieuwste versie. 2) Zoek instelling: meestal onder SSID- of AP-advanced instellingen (bijvoorbeeld UniFi, Meraki, Aruba en veel consumer-routers hebben een toggle “Airtime Fairness”). 3) Schakel in op SSID-niveau als beschikbaar, anders per AP. 4) Zet daarnaast band steering en 5GHz-preferentie aan om slow 2.4GHz-clients te beperken. 5) Schakel legacy rates uit en stel een minimum PHY-rate (bijv. 12 of 24 Mbps) in om extreem trage verbindingen te forceren te verbinden met bekabeling of een ander SSID.
Stappen om te testen (voordat en nadat)
Voorbereiding: sluit een snelle laptop bekabeld aan als iperf3-server op het LAN (of gebruik een NAS met iperf3). Zorg dat geen andere apparaten zware belasting veroorzaken.
- Baseline zonder airtime fairness: start iperf3 server op LAN:
iperf3 -s. Op een laptop via wifi start je client:iperf3 -c. Noteer aggregate throughput en latency (ping -c 30).-P 8 -t 60 - Simuleer langzame client: verbind een oud toestel of gebruik een tweede wifi-client die via 802.11g of met lage data rate upload/downloadt continu (bijv. een tweede iperf3-client met lagere PHY-rate of een smartphone die een grote upload doet).
- Herhaal test met airtime fairness aan en vergelijk aggregate throughput, individuele flows en ping.
- Gebruik WiFi-analyzer apps (inSSIDer, WiFi Analyzer) en controller logs om airtime-usage per client te bekijken. Bij geavanceerde APs zie je per-client “airtime%”.
Concrete meetcommando’s en checks
– Iperf3 server: iperf3 -s. Iperf3 client: iperf3 -c 192.168.1.10 -P 8 -t 60. – Voor latency: ping -c 50 192.168.1.10 en let op jitter en packet loss. – Voor gelijktijdige clients: start meerdere iperf3-client processen op verschillende apparaten om concurrentie te simuleren.
Optimalisaties en valkuilen
– Mesh/backhaul: gebruik bij mesh waar mogelijk bekabelde backhaul. Airtime fairness kan onvoorspelbare effecten hebben op wireless-backhaul topologieën doordat het de relatieve tijdsallocatie van backhaul-APs wijzigt.
– IoT en lage-band apparaten: plaats IoT op een apart SSID of VLAN en overweeg lagere prioriteit/QoS, zodat ze niet concurreren met kantoor- of multimedia-verkeer.
– Channel width en crowding: in drukke omgevingen werkt 20MHz vaak beter dan 40/80MHz omdat kortere airtime-blokken en minder retries ontstaan. Maak die keuze gebaseerd op spectrum-scans.
Zakelijke scenario’s: managed controllers en SLA’s
In zakelijke installaties configureer airtime fairness op AP-groep/SSID-niveau via de controller. Voeg QoS-policies toe: geef voice en video hogere prioriteit, combineer met airtime fairness voor data. Test per locatie met clientprofielen: hoogfrequente meetingrooms, open kantoor en productieruimte vragen verschillende instellingen. Documenteer changes en meet Key Performance Indicators (throughput per user, latency, MOS voor VoIP).
Opsporen van problemen na inschakelen
1) Als latency toeneemt: schakel back en forth en meet; combineer met voice-prioriteit (WMM Voice). 2) Als sommige clients te weinig connectie krijgen: verlaag minimum PHY-rate of maak een tijdelijk SSID zonder airtime fairness voor oudere hardware. 3) Als mesh verstoord: test met bekabelde backhaul of schakel airtime fairness alleen op AP’s zonder backhaulrol.
Praktische checklist voor installatie
- Update firmware en controller.
- Scan spectrum en bepaal channel/width.
- Maak twee meetrondes: voor en na (iperf3 + ping).
- Activeer airtime fairness op SSID of AP-groep.
- Combineer met band steering, disable legacy rates, stel min PHY-rate in.
- Test met echte workload (videovergadering + bestandsoverdracht + veel clients).
Laatste praktische tip: voer altijd een korte A/B-test uit (5–10 minuten) met en zonder airtime fairness tijdens piekbelasting, meet aggregate throughput met iperf3 en latency met ping; als aggregate throughput stijgt en latency voor voice blijft acceptabel, houd de instelling aan — anders finetune minimum rates, QoS en mesh-backhaul voordat je definitief live gaat.